MİLLİ MÜCADELE’DE
URFA’NIN
ŞANLI MÜCADELESİ VE KURTULUŞU
11
NİSAN 19120
Osmanlı
Devleti’nin Birinci dünya Savaşı’nda yenilmesi ile Türk Tarihi yeni bir aşamaya
girmiştir…
Osmanlı
imparatorluğu, imzaladığı MONDROS Ateşkes Anlaşmasıyla, teslimiyeti de kabul
etmişti…
Mondros
Antlaşmasına dayanan İngiltere, Fransa, İtalya ve Yunanistan, zaman yitirmeden ülkemizin kendilerince
gerekli gördüğü yerlerini işgale başladılar…
Anadolu’daki
işgal hareketleri, Birinci Dünya Savaşı’nın devamı niteliğinde idi…
Bu işgal
hareketleri üzerine, Milli Mücadelede muharebe edilen cephelerden birisi de
Güney Cephesidir.
Güney
cephesi, Osmanlı devletinin Arap yarımadasında savaştığı; Kanal, cephesi,
Filistin cephesi ve Irak cephesinin ortaya koyduğu sonuçlardan birisidir.
Güney
Doğu Anadolu bölgesi başlangıçta İngilizlerce işgal edilmiş, sonra da
Fransızlara devredilmiştir…
Mersin,
Adana, Maraş Ve Antep böylece Fransızların işgali altına girmiştir…
Urfa
Şehri de 24 MART 1919’da İngilizlerce işgal edilmiştir.
İşgal
sırasında, İngilizler Türk yönetimine fazla müdahale etmemeleri nedeniyle
önemli bir sorun çıkmamıştır…
15 Eylül 1919
Fransa- İngiltere arasında yapılan anlaşma sonucunda; İngilizler kenti
boşaltmış, 30 Ekimde Fransızlar tarafından işgal edilmiştir.
Fransızlar,
işgalde; Ermeni ve Müslüman sömürge askerlerini kullanmışlardır…
Anadolu
Halkı, Maraş’ın işgaline büyük tepki göstermiştir.
Fransız yetkilileri,
amaçları barışı sağlamak olduğunu vurgulayarak, halka şirin görünmeye
çalışmışlardır…
Ancak çok
geçmeden, Türk yönetimine yön vermeye başlamışlardır…
Silahlı
Ermenilerin, halka karşı kışkırtıcı ve rencide edici tavırları tepki çekmiş ve
şehirde savunma hazırlıkları başlamıştır…
Jandarma Komutanı
Ali Rıza Bey, Belediye Başkanı Hacı Mustafa'nın önderliğinde kurulan, Urfa
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Fransızlara karşı mücadeleye girişmiştir…
Fransızların,
çevredeki halka yönelik olarak bazı aşiretler üzerinde yoğunlaşan bölücülük
faaliyetleri başarılı olamamıştır.
Yöre
halkı birlik ve beraberlik içinde, Fransızlara karşı birlik olmuştur.
Ali Salip
Bey, Müdafaa-i hukuk Cemiyetinin Başkanlığına getirilmiştir.
Ali Saip
Bey, yöre halkını Fransızlara karşı milli bir ayaklanmaya çağırmıştır.
Fransızlara
karşı yürütülecek, gerilla faaliyeti için, Siverek’te halkın katılımıyla 3000
kişilik bir güç oluşturulmuştur…
Bu
birlik, Ali Saip Bey’in komutasında, 7 Şubat 1929’de KARAKÖPRÜ köyüne
gelmiştir…
Buradan
Fransızlara uyarıda bulunularak, şehri 24 saate terk etmesi istenmiştir.
Fransızlar, “yetkililerden gelecek emri bekleyeceklerini” bildirmişlerdir.
8-9 Şubat
gecesi şehre giren Türk Milli Kuvvetleri, Fransızları kuşatma altına almışlar
ve şehirde çatışmalar başlamıştır…
Temsili
Heyet Başkanı Mustafa Kemal’in Urfa için öngördüğü gerilla savaşı başarıyla
uygulanmıştır…
Urfa
Halkı, Osmanlı Hükümetinden yardım istemişse de Fransa ile savaş anlamı
taşıyacağından kabul görmemiştir…
Urfa’da
başlayan genel ayaklanmaya Suruç ve Akçakale halkı da katılmıştır.
Bu
muharebelerde, savaşçıların düzenli birlik disiplininden uzak olması hem
kuşatmayı uzatmış, hem de büyük kayıplar verilmesine yol açmıştır…
Urfalıların
kararlı tutumu üzerine, Fransızlar, 8 Nisan 1920 de mütareke yapmak ve bazı şartlarla
şehri terk etmek istediklerini bildirmişlerdir.
Buna
göre:
·
Ermenilerin can güvenlikleri sağlanacak.
·
Urfa’da ölen Fransızların mezarlarına saygı
duyulacak…
·
Esirler geri verilecek.
·
Urfa ileri gelenlerinden bir grup, gidecekleri
yere kadar Fransızlara eşlik edeceklerdi.
Anlaşma
üzerine: 11 Nisan 1920 sabahı, Fransızlar, şehri terk etmeye başladılar…
Böylece 5
ay on gün süren Fransız işgali sona ermişti.
Urfa halkı, Anadolu'nun diğer şehirleri gibi, hürriyet ve bağımsızlığına sahip çıkmış,
gurur duyacağı haklı bir başarı elde etmişti…
Urfa'nın kurtuluşu, ülke içinde sevinçle karşılanmıştır…
Kurtuluş Savaşı'nda işgale karşı gösterdikleri
kahramanlıkları dolayısıyla Urfa'ya TBMM tarafından 12 Haziran 1984 tarihinde
''Şanlı'' unvanı verilmesi teklifi kabul edilmiş, 22 Haziran 1984 tarihli Resmi
Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ''3020 sayılı Kanun''la Urfa ilinin adı
''Şanlıurfa'' olarak değiştirilmiştir.
URFA'NIN DÜŞMAN İŞGALİNDEN KURTULUŞUNUN 93. YIL DÖNÜMÜNÜ KUTLUYOR, DAHA TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ AÇILMADAN, İŞGALCİLERE KARŞI
BİRLEŞEREK VE DİRENEREK, TOPRAKLARIMIZI VATAN YAPAN, ŞEHİT VE GAZİLERİMİZİN
ANILARI ÖNÜNDE MİNNET VE ŞÜKRANLA EĞİLİYORUM…
11 NİSAN 2013
Ahmet AVCI
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder